FRaNChEsKa CHaTzIPaNaGIoTI

FRaNChEsKa CHaTzIPaNaGIoTI
~ La voix...~

Σελίδες

Παρασκευή 3 Σεπτεμβρίου 2010

ΤΟ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

Η χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού είναι από τις αρχαιότερες στην ιστορία της ιατρικής, καθώς η πρώτη επέμβαση καταγράφηκε περί το 2.500 - 3.000 π.Χ. Τα τελευταία σαράντα χρόνια οι γνώσεις μας σχετικά με τη νόσο εμπλουτίζονται διαρκώς και εφαρμόζονται πληρέστερες και αποτελεσματικότερες θεραπείες. Ποιες είναι, όμως, οι νεότερες τάσεις στην ιατρική και πώς επωφελούνται οι ασθενείς;



Εφόσον ο καρκίνος του μαστού αντιμετωπίζεται σε πρώιμο στάδιο -όταν εντοπίζεται ακόμα στο μαστό- αρκεί η αφαίρεση του όγκου με όριο ασφαλείας (ογκεκτομή) για να απαλλάξει την ασθενή από τη νόσο.


Η χειρουργική θεραπεία του καρκίνου του μαστού έχει ιστορία περίπου 4.500 ετών. Η πρώτη περιγραφή περιστατικού βρέθηκε σε αιγυπτιακό πάπυρο του 2.500 - 3.000 π.Χ., ενώ έχει καταγραφεί ιστορικώς πως Έλληνας ιατρός, ο Δημοκήδης, έκανε μαστεκτομή στην Άττοσσαν, σύζυγο του Δαρείου και κόρη του Κύρου το 525 π.Χ., η οποία επιβίωσε από την εγχείρηση. Επίσης, Έλληνας ιατρός, ο Λεωνίδης ο Αλεξανδρινός, περίπου το 180 μ.Χ., περιγράφει με θαυμαστό για την εποχή οραματισμό πως η μαστεκτομή για να προσφέρει δυνατότητα ίασης πρέπει να γίνεται σε υγιείς ιστούς.


Η σύγχρονη εποχή της χειρουργικής αρχίζει με την ανατολή του 20ού αιώνα. Οι χειρουργοί έχουν προικιστεί με δύο σημαντικές ανακαλύψεις, την αναισθησία (το 1846) και την αντισηψία (το 1867), και μπορούν έτσι να επιχειρούν ευρύτατες εκτομές του μαστού και της μασχάλης. Ο Ηalsted το 1894 καθιερώνει τη ριζική μαστεκτομή -αφαιρεί το μαστό, τους πρόσθιους μυς του θώρακα και της μασχάλης- ως εγχείρηση ρουτίνας. Την προσέγγιση αυτή τη στηρίζει στην άποψη πως ο καρκίνος αναπτύσσεται και παραμένει στο μαστό για πολύ χρόνο και αργότερα, στην εξέλιξή του, θα δώσει πρώτα μεταστάσεις στους αδένες της μασχάλης και από εκεί στα άλλα όργανα. Παρά τη ριζικότητα της εκτομής, όμως, περισσότερες από τις μισές γυναίκες επανεμφανίζουν τη νόσο στην περιοχή της εγχείρησης. Για να αντιμετωπίσουν τη δυσάρεστη αυτή εξέλιξη, άλλοι χειρουργοί επιχειρούν ακόμα ριζικότερες εκτομές, αφαιρώντας και τις πλευρές, ενώ άλλοι -οι πιο φωτισμένοι- στρέφονται στη μελέτη της γένεσης και της εξέλιξης του καρκίνου του μαστού.


Μόλις το 1970 ο Fisher διατυπώνει τη δική του άποψη πως, αντίθετα με ό,τι πίστευε ο Halsted, ο καρκίνος μπορεί να δώσει μεταστάσεις σύντομα μετά την εμφάνισή του και αυτές είναι δυνατόν να γίνουν προς κάθε όργανο. Η υιοθέτηση της θεωρίας του προβάλλει τη ματαιότητα των ριζικών επεμβάσεων και μετατοπίζει το βάρος της θεραπείας από τη χειρουργική στις συμπληρωματικές συστηματικές θεραπείες. Η χειρουργική περιορίζεται στην αφαίρεση του μαστού και των αδένων της μασχάλης.


Η σύγχρονη εποχή


Σήμερα, έχοντας προσποριστεί γνώσεις από τις επιστήμες της κυτταρικής και μοριακής βιολογίας, πιστεύουμε πως ο καρκίνος του μαστού εμφανίζεται και παραμένει στο μαστό για ικανό -μεγάλο θα λέγαμε- χρονικό διάστημα. Μια μεταβολή του δίνει την ιδιότητα και ικανότητα της μετάστασης και αυτή μπορεί να γίνει προς κάθε όργανο, τοπογραφικά και χρονικά, ωστόσο προηγούνται οι αδένες της μασχάλης.


Η χειρουργική προσαρμόζεται αναγκαστικά στα νέα δεδομένα και εφόσον ο καρκίνος του μαστού αντιμετωπίζεται σε πρώιμο στάδιο -όταν εντοπίζεται ακόμα στο μαστό- αρκεί η αφαίρεση του όγκου με όριο ασφαλείας (ογκεκτομή) για να απαλλάξει την ασθενή από τη νόσο. Εάν ο όγκος είναι μικρός, η πιθανότητα να έχουν νόσο οι αδένες της μασχάλης είναι στατιστικά μικρή.


Σήμερα αποφεύγουμε και το λεμφαδενικό καθαρισμό της μασχάλης μιας και έχουμε την τεχνική να εξετάσουμε 1 - 3 λεμφαδένες μόνο, αυτούς που πρώτοι θα δεχτούν τα καρκινικά κύτταρα από το μαστό και ονομάζονται εύστοχα «λεμφαδένας φρουρός». Εάν αυτοί δεν έχουν νόσο, τότε σε ποσοστό μεγαλύτερο του 95% και οι υπόλοιποι αδένες είναι υγιείς και η γυναίκα αποφεύγει την εγχείρηση στη μασχάλη.


Η υποχώρηση της έκτασης της εγχείρησης καλύπτεται από την εφαρμογή στις περιπτώσεις αυτές της ακτινοβόλησης του μαστού. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες η απλή μαστεκτομή είναι η ενδεδειγμένη εγχείρηση.


Λιγότερος πόνος


Η χειρουργική του καρκίνου του μαστού φαίνεται, λοιπόν, πως εξελίχθηκε από τη μοναδική θεραπεία, με έμφαση όμως στην αντιμετώπιση της νόσου τοπικώς με ριζικές επεμβάσεις, σε συνιστώσα μιας πολυπαραγοντικής θεραπείας συνδυασμού τοπικών (χειρουργική - ακτινοθεραπεία) και συστηματικών θεραπειών (χημειοθεραπεία - ορμονοθεραπεία - στοχευμένες θεραπείες), οι οποίες περιόρισαν την έκταση και την τάση της χειρουργικής για ακρωτηριασμό, αύξησαν όμως το προσδόκιμο επιβίωσης των γυναικών και ελάττωσαν τις τοπικές υποτροπές χωρίς να διαταράσσουν το σωματικό είδωλο των ασθενών.


Αυτό κατορθώνεται ευκολότερα, ταχύτερα και λιγότερο επώδυνα όσο νωρίτερα αποκαλύπτεται η νόσος. Σήμερα αυτό είναι εφικτό με τη συστηματική μαστογράφηση των γυναικών, η οποία πραγματικά σώζει ζωές.


Οι ενδοσκοπικές επεμβάσεις και τα πλεονεκτήματά τους


Νεότερες χειρουργικές μέθοδοι στη χώρα μας είναι οι ενδοσκοπικές επεμβάσεις του μαστού. Πρόκειται για επεμβάσεις που γίνονται για την αφαίρεση μικρών όγκων του μαστού με προσπέλαση από τη μασχάλη, δηλαδή χωρίς τομή στο μαστό. Εκτελούμε αυτές τις επεμβάσεις εδώ και ένα χρόνο. Χρησιμοποιούμε ειδικά ενδοσκοπικά εργαλεία, λίγο διαφορετικά από αυτά της λαπαροσκοπικής χειρουργικής, αλλά με την ίδια λογική. Σημαντικότερη διαφορά είναι ότι δεν απαιτείται διάταση του μαστού με χρήση αερίου CO2, όπως κάνουμε στην κοιλιά, διότι ο μαστός είναι ένα συμπαγές όργανο.


Ενδοσκοπικές επεμβάσεις μπορούν να γίνουν σε περιπτώσεις καλοήθων όγκων του μαστού που έχουν ένδειξη αφαιρέσεως, όπως είναι τα μεγάλα και τα άτυπα ινοαδενώματα, τα θηλώματα, οι επιπλεγμένες μικτές κύστεις κ.λπ., αλλά και σε μικρούς κακοήθεις όγκους που δε βρίσκονται κοντά στο δέρμα ή στους θωρακικούς μυς, δηλαδή εκεί όπου δεν απαιτείται και αφαίρεση δέρματος. Μπορεί επίσης να γίνει και προληπτική ή θεραπευτική υποδόρια μαστεκτομή, δηλαδή αφαίρεση όλου του μαστού με διατήρηση του δέρματος και ταυτόχρονη ανακατασκευή του μαστού με ένθεμα σιλικόνης.


Οι ενδοσκοπικές επεμβάσεις υπερέχουν έναντι της κλασικής χειρουργικής του μαστού διότι:


• Δεν υπάρχει ουλή επεμβάσεως στο μαστό, αφού η επέμβαση γίνεται με τομή στη μασχάλη.


• Έχουν μικρότερο χρόνο παραμονής στο νοσοκομείο, καθώς οι περισσότερες ασθενείς φεύγουν αυθημερόν.


Ενδείκνυνται σε νέες γυναίκες που επιθυμούν ένα καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα. Ως νέες ορίζονται οι γυναίκες από 20 έως 80 ετών!

Φραντσέσκα Χατζηπαναγιώτη